پمپ یا تلمبه، به دستگاه یا وسیله‌ای اطلاق می‌شود که در انواع کار‌های مکانیکی و همچنین صنعتی مانند آبیاری کاربرد داشته و سبب انتقال و نیز جابه‌جایی انواع مایعات به ارتفاعات بالاتر، همراه با افزایش فشار، و یا به ارتفاعات پایین‌تر نظیر حوضچه و یا مخزن می‌شود. علاوه‌بر آن، پمپ‌ها جهت تخلیه سیالات از یک منطقه کم فشار به یک منطقه پرفشار مورد استفاده قرار خواهند گرفت؛ این در حالی است که در وضعیت‌هایی که طول لوله‌ها بسیار بلند و یا مقاومت هیدرولیکی بالا باشد، مثلا در خطوط انتقال روغن، نیز پمپ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پمپ‌ها در صنایع مختلف، کاربرد‌های متفاوتی دارند. به طور کلی هر پمپ دارای بخش‌های مشترکی با تمامی پمپ‌های صنایع گوناگون می‌باشد؛ این بخش‌ها شامل محفظه یا همان پوشش پمپ، پروانه پمپ که شامل پروانه باز، پروانه نیمه باز و پروانه بسته می‌باشد، موتور پمپ، ولوت، شفت پمپ، آب بند، محفظه پمپ، بلبرینگ و هاب می‌شود.
برند لئو تولید کننده انواع پمپ‌های آب و بوستر پمپ، یکی از انواع پمپ‌هایی که در صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌باشد که محصولات متنوعی را بر اساس نیازهای افراد تولید و ارائه می‌کند.
اجزای پمپ صنعتی
یک پمپ صنعتی شامل اجزای اصلی شامل پوشش یا همان محفظه، پروانه، صفحه پشتی، شافت و سیل شفت و همچنین آداپتور موتور می‌باشد. در برخی از پمپ‌ها صفحه پشتی به صورت بخشی از محفظه شده است که در این حالت پمپ دارای یک پوشش جداشدنی می‌باشد.
بدنه یا محفظه
بدنه، در حقیقت پوسته بیرونی یک پمپ صنعتی می‌باشد که اجزای درونی را در برابر عناصر خارجی حفظ می‌کند. پوشش پمپ صنعتی می‌بایست از موادی تشکیل شود تا بتواند در برابر شرایط محیط و با توجه به کاربرد پمپ صنعتی، مقاوم لازم را داشته باشد. برای نمونه پمپ‌های زیر فشار آب می‌بایست در برابر خوردگی و همچنین زنگ‌زدگی ناشی از آب، مقاومت داشته باشند.
پروانه
پروانه قطعه‌ای به صورت یک دیسک چرخان با مجموعه‌ای از پره‌های متصل به یک شفت می‌باشد. زمانیکه پروانه می‌چرخد، انرژی را به مایع منتقل نموده و موجب القای جریان می‌گردد. ویژگی‌ها و حالات جریان پمپ صنعتی با توجه به طراحی پروانه متفاوت خواهد بود.
موتور
موتور، در واقع به منبع نیروی پمپ صنعتی که به حرکت درآمدن شافت منجر می‌شود، اطلاق می‌گردد. موتورهای AC و DC از رایج‌ترین منابع نیرو در ساختار پمپ‌های صنعتی می‌باشند.
شافت یا شفت
شافت وظیفه اتصال پروانه به موتور را دارد که نیروی پمپ صنعتی را می‌تواند فراهم سازد.
حلزونی
محفظه داخلی که دارای پروانه است و مایع پمپ شده را جمع کرده و برخی اوقات تخلیه می‌نماید. مواد مصرفی در ساخت حلزونی پمپ می‌بایست با محیط مورد نظر سازگاری داشته باشد.
سایر اجزای یک پمپ صنعتی شامل موارد زیر می‌باشد:
- بلبرینگ: بلبرینگ قطعه‌ای است که در واقع نقش یک پشتیبان مکانیکی که امکان چرخش مستمر پروانه را فراهم می‌سازد را بر عهده داشته و به صورت مداوم روغن‌کاری می‌گردد.
- هاب: هاب در حقیقت یک دستگاه متصل به بلبرینگ می‌باشد که نقطه اتصال موتور است.
- سیل: سیل قطعه‌ای است که سبب جلوگیری آلودگی بلبرینگ توسط محیط پمپ می‌شود. برخی از پمپ‌ها به گونه‌ای ساخته و طراحی شده‌اند که فاقد سیل می‌باشند. در پمپ‌های فاقد سیل، مکانیسم پمپاژ به طور کلی در یک اتاقک حلزونی شکل و به صورت پکینگ آب‌بندی می‌گردد.
اجزای پمپ سانتریفیوژ
در خصوص پمپ سانتریفیوژ یا پمپ گریز از مرکز می‌توان گفت که اجزای آن به دو بخش انتهای مرطوب (wet end) و نیز انتهای مکانیکی (mechanical end) تقسیم‌بندی می‌شود. اجزای قسمت انتهای مرطوب در پمپ‌های سانتریفیوژ حاوی قطعاتی است که عملکرد هیدرولیکی پمپ را فراهم می‌سازد و شامل پروانه و پوسته می‌باشد.
در برخی مواقع اولین یاتاقان شعاعی را می‌توان با آب پر نمود. اگر اینچنین باشد، بلبرینگ می‌تواند متعلق به انتهای مرطوب باشد. انتهای مکانیکی پمپ گریز از مرکز از اجزایی تشکیل می‌شود که پروانه را در درون محفظه نگهداری می‌کند و شامل شافت پمپ، آستین شافت، آب بندی و یاتاقان‌ها می‌شود.
بخش انتهای مرطوب
به طور کلی، پروانه با سرعت زیاد به چرخش درآمده و به آب سرعت می‌بخشد. پروانه در درون پوسته (بدنه) قرار گرفته است. بدنه وظیفه تبدیل سرعت تولید شده توسط چرخش پروانه را به فشار برعهده دارد. پروانه‌ها و همچنین پوسته‌ها انواع مختلفی دارند.
- پروانه: پروانه‌ها قطعات دواری در ساختار یک پمپ سانتریفیوژ می‌باشند که دارای پره‌هایی که سیال را در داخل پمپ چرخانده و فشار می‌دهند، می‌باشند. این قطعات جهت تبدیل انرژی حاصل از یک منبع، بسیار ضروری و مهم می‌باشند.
- پوسته: پوسته یا بدنه، محفظه‌ای می‌باشد که وظیفه محافظت و پشتیبانی از اجزا را برعهده دارد. در پمپ‌ها، پوسته یک جزو اساسی جهت پیشگیری از نشتی و نیز حفظ فشار می‌باشد. به طور کلی دو نوع اصلی از پوسته‌ها وجود دارد که شامل حلزونی و دیفیوزر می‌شود.
بخش انتهای مکانیکی
قسمت انتهای مکانیکی یک پمپ سانتریفیوژ شامل شافت، آستین شافت، مهر و موم (آب بندی) و بلبرینگ می‌شود.
شافت
قطعه پروانه به یک عدد شافت متصل می‌باشد. محور اغلب از فولاد و یا فولاد ضد زنگ ساخته می‌گردد تا از پروانه به صورت مفیدی پشتیبانی کند. جهت پشتیبانی از پروانه، اندازه شافت‌ها می‌بایست به دقت طراحی گردند. یک شافت کوچک امکان دارد لرزش پمپ را افزایش داده، عمر یاتاقان را کاهش دهد و نیز سبب شکستن شافت و کوتاه شدن عمر کلی پمپ گردد. از سوی دیگر، یک شافت بزرگ قادر است هزینه‌های پمپ را به صورت غیر ضروری افزایش دهد.
آستین شافت
عموماً بخشی از شافت که در قسمت زیر مهر و موم‌ها و یا آب‌بندی‌ها مستقر است، با آستین شافت پوشانده می‌شود. جنس آستین شافت از یک فلز برنز و یا فولاد ضد زنگ می‌باشد. این عضو جهت کار کردن با قابلیت لغزش یا رزوه بر روی شافت طراحی شده است. آستین شافت جهت قرارگیری مناسب پروانه بر روی شافت و نیز حفاظت از شافت به کار گرفته می‌شود.
مهر و موم یا همان آب‌بندی
محل عبور شافت از درون پوشش، جعبه پرکن نامیده می‌شود. در فاصله مابین شافت و دیواره جعبه پرکن، می‌بایست از آب‌بندی استفاده گردد.
مهر و موم‌های مکانیکی از لحاظ عملکرد، طراحی و نیز هزینه متفاوت می‌باشند. ساده‌ترین آب‌بند شامل چند عنصر از جمله غده، حلقه مهر و موم ثابت، حلقه مهر و موم دوار و فنر می‌باشد.
- غده: غده در حوالی شافت پمپ قرار گرفته و به جعبه پرکن که به طور مستقیم بر روی پوشش پمپ قرار دارد، وصل می‌گردد.
- حلقه مهر و موم ثابت: حلقه مهر و موم ثابت به غده بسته شده و کاملا در اطراف محور پمپ به واسطه غده ثابت می‌گردد.
- حلقه مهر و موم دوار: حلقه آب‌بندی دوار با کمک یک عنصر الاستومری به شافت آب‌بندی شده و توسط یک فنر بر روی حلقه آب‌بندی ثابت فشار داده خواهد شد.
فنر
فنر با اعمال فشار بر روی یک گیره نگهدارنده که آن نیز به شافت بسته شده است، بر حلقه مهر و موم دوار فشار وارد خواهد کرد. در وضعیتی که حلقه آب‌بندی ثابت به غده مهر و موم گردیده است و حلقه آب‌بندی دوار به شافت مهر و موم شده است، تنها راه خروج سیال از جعبه پرکننده، جریان بین حلقه‌هایی می‌باشد که به واسطه فنر به یکدیگر فشرده می‌شوند.
بلبرینگ
از دیگر اجزای پمپ سانتریفیوژ، بلبرینگ می‌باشد. به طور کلی، پمپ‌های گریز از مرکز با بلبرینگ‌های استاندارد ضد اصطکاک از نوع توپی تولید و ارائه می‌شوند که توسط گریس و یا روغن، روغن کاری گردیده‌اند. این یاتاقان‌ها همان بلبرینگ‌هایی می‌باشند که در سایر وسایل نظیر موتورهای الکتریکی، اسکیت‌های غلتکی و خودروها نیز به کار برده می‌شوند.
اجزای پمپ آب خانگی
- الکتروموتور: الکتروموتورها در حقیقت موتورهایی می‌باشند که توان لازم جهت پمپاژ را تامین می‌سازند. زمانی که موتور روشن می‌شود، برق از طریق سیم پیچ‌ها عبور کرده و یک میدان مغناطیسی ایجاد می‌نماید و سبب حرکت 180 درجه‌ای روتور می‌گردد. با چرخش روتور، پروانه هم هدایت شده و به پمپ آب نیرو می‌بخشد.
- بلبرینگ پمپ آب: در حقیقت بلبرینگ یک قطعه فلزی می‌باشد که موجب حرکت شافت و در نهایت سبب حرکت پروانه در پمپ آب خانگی می‌گردد.
- محفظه آب‌بندی: محفظه آب‌بندی به مجموعه‌ای گفته می‌شود که از وجود نشتی در پمپ آب جلوگیری خواهد کرد.
- پوسته پمپ: پوسته پمپ پوششی است که از تمام اجزای پمپ آب محافظت نموده و از طریق پروانه انرژی را به سیال انتقال خواهد داد.
- دیفیوزر: دیفیوزر قطعه‌ای است که حوالی پروانه را احاطه کرده است و هدف از استفاده از آن، تبدیل انرژی سرعتی به فشار است.
- شفت: شافت قطعه‌هایی استوانه‌ای هستند که پروانه بر روی آن قرار خواهد گرفت.
- کاسه نمد: کاسه نمد نیز قطعه‌ای است که برای پیشگیری از نشتی پمپ آب استفاده شده و به نوعی درزگیر به حساب می‌آیند.
- کلید اتوماتیک: کلیدهای اتوماتیک از انواع ست کنترل می‌باشد که استارت و همچنین قطع شدن پمپ آب را مشخص می‌نمایند.
- مکانیکال سیل: قطعه مکانیکال سیل‌ها جزو قطعات اصلی پمپ آب محسوب شده که از نشت مایعات و گازها پیشگیری می‌کنند. با از کار افتادن مکانیکال سیل‌ها، کل پمپ از کار خواهد افتاد.
- پروانه پمپ آب: پروانه‌ها قطعاتی دوار هستند که از تیغه‌هایی تشکیل شده‌اند که انرژی الکتریکی را به انرژی جنبشی تبدیل می‌کنند. در حقیقت این قطعه به سیالات سرعت بخشیده و موجب حرکت آن‌ها می‌شود.
فلوتر
فلوترها یکی دیگر از تجهیزات مورد استفاده در پمپ‌ها می‌باشند که دارای عملکردی مشابه با نوار آب‌بندی هستند.
در فلوترها مقدار سیال موجود در مخزن اندازه‌گیری شده تا در صورت کاهش سطح سیال به یک مقدار معین، برق موتور به صورت خودکار قطع شود.
برند ابارا تولید کننده انواع پمپ‌های آب، یکی از انواع پمپ‌هایی که در صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌باشد که محصولات متنوعی را بر اساس نیازهای افراد تولید و ارائه می‌کند.
